Böcker av Truong Khanh

Tôi làm thơ rất sớm, và nhiều, từ năm mười sáu tuổi đến nay đã ngót sáu mươi năm, nhưng vẫn nghĩ thơ mình tầm thường nên không công bố, làm chỉ cho riêng mình như một hình thức ghi lại những biến cố đã trải nghiệm hoặc ngẫu hứng, cốt vui. Đa phần khi làm xong tôi vất đâu đó. Một lần về thăm quê, cậu em trao cho tôi xấp giấy vàng ố, nói thơ của anh em tìm thấy, nay giao lại cho anh. Tôi nhìn tập giấy, nhớ lại những thời điểm xưa, và đọc, và vẫn như bao giờ, thất vọng, đã định hủy. Nhưng lại nghĩ, dù sao nó cũng đánh dấu một thời, nên ném vào xó tủ, và quên. Gần đây vì sức khỏe trở nên tồi tệ, tôi không thể ngồi lâu để gõ cho xong hai tiểu thuyêt đang dang dở, buồn, tôi lục lại tập giấy và post lên fb, cốt cho có việc để làm, một cách giết thời giờ. Không ngờ lại được không ít bạn bè tán dương, kể cả những người làm thơ đã thành danh, tất cả đều khuyến khích tôi gom lại, xuất bản . Bốn mươi hai năm trước, ngày mới đến Mỹ, tôi làm việc cho một nhà in nhỏ, nhà in ế, ông chủ bảo, KT quen nhiều người cầm bút, chắc cũng viết lách, vậy có gì in không, mình lên máy, run, cho đỡ chướng, chứ để máy móc im hơi lặng tiếng thế này kỳ quá. In, cái gì nhỉ? Nhớ lại những bài thơ nho nhỏ đã làm, bèn đánh máy, layout, vẽ bìa và in. Đó là tập Đoản Thi Khánh Trường, tập thơ ra đời không định trước, chỉ giản dị, nhắc lại, vì cái nhà in nơi tôi đang làm việc nó...ế! Bốn mươi hai năm đã trôi qua, tôi hoàn toàn không nghĩ sẽ trình làng một tập thơ nào nữa, vì lý do như đã nói, tôi làm thơ không xuất sắt, thêm hoặc bớt tôi thì cũng chả lợi hoặc hại gì cho nền thi ca tiếng Việt.Nay bạn bè khích lệ, tôi thu tập và in. Đã nhiều lần tôi nói, với tôi, vẽ, viết văn xuôi hay làm thơ chỉ cốt vui, không có tham vọng đi vào văn học sử. Tập thơ này cũng thế. Vui thôi mà. Khánh Trường

Nhân d¿p tái b¿n, tôi b¿ sung thêm m¿t s¿ bài vi¿t và ph¿ng v¿n v¿a tìm l¿i ¿¿¿c. Còn nhi¿u nh¿n ¿¿nh, phê bình c¿a v¿n h¿u, c¿ng nh¿ nhi¿u ph¿ng v¿n c¿a h¿ th¿ng truy¿n thông trong và ngoài Hoa K¿, r¿t ti¿c, vì lâu quá (trên d¿¿i 40 n¿m) tôi không còn gi¿. Tuy nhiên, dù ch¿a ¿¿y ¿¿ song trong ch¿ng m¿c nào ¿ó, g¿n 50 tác gi¿ thüc nhi¿u nhi¿u l¿nh v¿c, ¿ã khái quát ¿¿¿c chân dung m¿t ng¿¿i, là tôi, non n¿a ¿¿i h¿ l¿y khá m¿t thi¿t v¿i v¿n ch¿¿ng và h¿i h¿a. Dù khen hay chê, v¿n ch¿ng t¿ s¿ quan tâm c¿a các b¿n ¿¿i v¿i m¿t ng¿¿i c¿m c¿ v¿ và c¿m bút vi¿t.Cho tôi ¿¿¿c g¿i ¿¿n t¿t c¿ l¿i cám ¿n trân tr¿ng nh¿tKhánh Tr¿¿ng

¿¿ng Theo Dông Bão ti¿p n¿i trong s¿ nghi¿p v¿n ch¿¿ng, Khánh Tr¿¿ng ¿¿a ng¿¿i ¿¿c ¿¿n v¿i m¿t cüc chi¿n khác: cüc chi¿n sinh m¿nh, c¿a sinh b¿nh lão t¿, cüc chi¿n làm ng¿¿i. Tác gi¿ ghi v¿n b¿n sáng tác là "ti¿u thuy¿t" và không dài dòng con ch¿, nh¿ng ¿¿c xong, s¿ th¿y nh¿ anh dùng th¿ löi này ¿¿ g¿i g¿m nhi¿u tâm s¿, qua câu chuy¿n c¿a m¿t h¿a s¿ tr¿n ch¿y kh¿i "v¿ng l¿y nh¿ t¿¿ng" bóng ng¿¿i x¿a và th¿i gian ¿ã m¿t (Th¿c, ¿ã "nh¿ ch¿t ma túy"). Uyên ¿¿n v¿i ng¿¿i h¿a s¿ ban ¿¿u là cháu, r¿i thành v¿ "cháu b¿ thôi miên b¿i hình ¿nh chú v¿n c¿ s¿n tr¿¿c khung b¿, hình ¿nh ¿y ¿ã t¿n t¿i trong tim cháu, không ch¿ bây gi¿ mà ch¿c ch¿n mãi v¿ sau. Cháu dám qü quy¿t th¿. Tóm l¿i, cháu yêu chú, không do "trung gian" hay "cái c¿" gì ¿ó nh¿ chú nói c¿". Chàng l¿i tr¿n ch¿y tình yêu c¿a Uyên nh¿ng ¿¿nh m¿nh ¿ã ¿¿a h¿ ¿¿n và ¿ l¿i v¿i nhau. Và An, ¿¿nh, hai con tr¿ s¿ ¿¿n làm tròn ¿¿y h¿nh phúc cho hai ng¿¿i. Chàng ¿ã d¿n ¿¿y lùi quá kh¿ vào quên lãng, d¿ng m¿t cüc s¿ng m¿i, và ¿óng m¿t vai trò nào ¿ó m¿t cách lâu dài. ...

Chi¿n tranh ¿ã qua ¿i ngót n¿a th¿ k¿, th¿i gian ¿¿ dài cho hai, ba th¿ h¿ ra ¿¿i và tr¿¿ng thành. Th¿ h¿ th¿ nh¿t, tr¿c ti¿p s¿ng v¿i, tham d¿ vào cu¿c chi¿n, bên này höc bên kia, ¿ã ph¿n l¿n ¿i vào t¿ch l¿ng. Ch¿ còn l¿i m¿t s¿ ít, r¿t ít, và dù th¿nh thöng ¿ây ¿ó v¿n lên ti¿ng b¿ th¿, phê phán, chê bai, th¿m chí r¿a s¿ b¿ng l¿i l¿ n¿ng n¿. Song nh¿ng ti¿ng nói ¿y r¿i s¿ nhanh chóng chìm vào lãng quên. Cu¿c s¿ng hi¿n t¿i có quá nhi¿u lo toan, nh¿ng v¿n ¿¿ c¿a ngót n¿m m¿¿i n¿m tr¿¿c ¿ã quá c¿ k¿, h¿i s¿c ¿âu quan tâm.Tôi không thu¿c thành ph¿n c¿c ¿oan, thú th¿c tôi hoàn toàn không mu¿n vi¿t v¿ ¿¿ tài này. T¿ lâu, trên nh¿ng trang vi¿t c¿a tôi, r¿t ít khi tôi ¿¿ c¿p ¿¿n. ¿ó là v¿n ¿¿ c¿a l¿ch s¿, hãy nh¿¿ng cho các s¿ gia, chúng ta d¿u nói th¿ nào, bênh hay ch¿ng, t¿ng ca hay b¿ th¿, c¿ng ch¿ là nh¿ng ti¿ng nói ch¿ quan, phát xu¿t t¿ tr¿i nghi¿m cá nhân, t¿ ch¿ ¿¿ng trong quá kh¿, làm sao tránh ¿¿¿c thiên ki¿n. V¿y mà nh¿ng dòng ch¿ ¿¿u tiên tôi gõ xu¿ng l¿i d¿n d¿t tôi ¿i càng lúc càng sâu vào nh¿ng n¿m tháng c¿! Có l¿ trong ti¿m th¿c tôi giai ¿ön kh¿c li¿t, tan th¿¿ng ¿y v¿n còn t¿n t¿i. Thôi thì hãy vi¿t v¿ cu¿c chi¿n kia m¿t l¿n, m¿t l¿n duy nh¿t, r¿i thôi, không bao gi¿ n¿a, cho ¿¿n ngày chung cu¿c. Tôi t¿ h¿a.Khi vi¿t tôi ¿ã luôn luôn c¿nh giác, t¿ b¿o hãy th¿c khách quan, ¿¿ng ¿¿ c¿m tình d¿n d¿t, hãy nhìn m¿i chuy¿n nh¿ nó ¿ã là, tuy¿t không phê phán, nh¿n xét. B¿i tôi hi¿u phê phán, nh¿n xét c¿a tôi s¿ b¿ khúc x¿ b¿i thiên ki¿n, m¿t ¿i¿u tôi v¿n th¿¿ng chê trách m¿i khi ¿¿c m¿t trang vi¿t, c¿a bên này höc bên kia, khi nh¿c ¿¿n cu¿c chi¿n. Tuy v¿y, dù r¿t c¿nh giác, có th¿ tôi không tuy¿t ¿¿i trung th¿c, n¿u th¿, tôi xin l¿i.Chi¿n tranh không nên có và nh¿ng th¿m k¿ch phát sinh t¿ chi¿n tranh chúng ta c¿n nh¿. Nh¿ nh¿ nh¿ m¿t v¿t th¿¿ng, dù ¿ã thành s¿o, c¿m giác ¿au ¿¿n v¿n t¿n t¿i trong tâm não ta m¿i l¿n h¿i t¿¿ng. ¿ó là l¿i nh¿c nh¿, ¿¿ng bao gi¿ n¿a ph¿m ph¿i sai l¿m ¿ã ph¿m.Cu¿n sách này ¿¿¿c hình thành v¿i mong ¿¿c ¿ó.Khánh Tr¿¿ng

Chi¿n tranh ¿ã qua ¿i ngót n¿a th¿ k¿, th¿i gian ¿¿ dài cho hai, ba th¿ h¿ ra ¿¿i và tr¿¿ng thành. Th¿ h¿ th¿ nh¿t, tr¿c ti¿p s¿ng v¿i, tham d¿ vào cu¿c chi¿n, bên này höc bên kia, ¿ã ph¿n l¿n ¿i vào t¿ch l¿ng. Ch¿ còn l¿i m¿t s¿ ít, r¿t ít, và dù th¿nh thöng ¿ây ¿ó v¿n lên ti¿ng b¿ th¿, phê phán, chê bai, th¿m chí r¿a s¿ b¿ng l¿i l¿ n¿ng n¿. Song nh¿ng ti¿ng nói ¿y r¿i s¿ nhanh chóng chìm vào lãng quên. Cu¿c s¿ng hi¿n t¿i có quá nhi¿u lo toan, nh¿ng v¿n ¿¿ c¿a ngót n¿m m¿¿i n¿m tr¿¿c ¿ã quá c¿ k¿, h¿i s¿c ¿âu quan tâm.Tôi không thu¿c thành ph¿n c¿c ¿oan, thú th¿c tôi hoàn toàn không mu¿n vi¿t v¿ ¿¿ tài này. T¿ lâu, trên nh¿ng trang vi¿t c¿a tôi, r¿t ít khi tôi ¿¿ c¿p ¿¿n. ¿ó là v¿n ¿¿ c¿a l¿ch s¿, hãy nh¿¿ng cho các s¿ gia, chúng ta d¿u nói th¿ nào, bênh hay ch¿ng, t¿ng ca hay b¿ th¿, c¿ng ch¿ là nh¿ng ti¿ng nói ch¿ quan, phát xu¿t t¿ tr¿i nghi¿m cá nhân, t¿ ch¿ ¿¿ng trong quá kh¿, làm sao tránh ¿¿¿c thiên ki¿n. V¿y mà nh¿ng dòng ch¿ ¿¿u tiên tôi gõ xu¿ng l¿i d¿n d¿t tôi ¿i càng lúc càng sâu vào nh¿ng n¿m tháng c¿! Có l¿ trong ti¿m th¿c tôi giai ¿ön kh¿c li¿t, tan th¿¿ng ¿y v¿n còn t¿n t¿i. Thôi thì hãy vi¿t v¿ cu¿c chi¿n kia m¿t l¿n, m¿t l¿n duy nh¿t, r¿i thôi, không bao gi¿ n¿a, cho ¿¿n ngày chung cu¿c. Tôi t¿ h¿a.Khi vi¿t tôi ¿ã luôn luôn c¿nh giác, t¿ b¿o hãy th¿c khách quan, ¿¿ng ¿¿ c¿m tình d¿n d¿t, hãy nhìn m¿i chuy¿n nh¿ nó ¿ã là, tuy¿t không phê phán, nh¿n xét. B¿i tôi hi¿u phê phán, nh¿n xét c¿a tôi s¿ b¿ khúc x¿ b¿i thiên ki¿n, m¿t ¿i¿u tôi v¿n th¿¿ng chê trách m¿i khi ¿¿c m¿t trang vi¿t, c¿a bên này höc bên kia, khi nh¿c ¿¿n cu¿c chi¿n. Tuy v¿y, dù r¿t c¿nh giác, có th¿ tôi không tuy¿t ¿¿i trung th¿c, n¿u th¿, tôi xin l¿i.Chi¿n tranh không nên có và nh¿ng th¿m k¿ch phát sinh t¿ chi¿n tranh chúng ta c¿n nh¿. Nh¿ nh¿ nh¿ m¿t v¿t th¿¿ng, dù ¿ã thành s¿o, c¿m giác ¿au ¿¿n v¿n t¿n t¿i trong tâm não ta m¿i l¿n h¿i t¿¿ng. ¿ó là l¿i nh¿c nh¿, ¿¿ng bao gi¿ n¿a ph¿m ph¿i sai l¿m ¿ã ph¿m.Cu¿n sách này ¿¿¿c hình thành v¿i mong ¿¿c ¿ó.Khánh Tr¿¿ng....

44 Năm Văn Học Việt Nam Hải Ngoại (1975-2019) - Tập 7

44 Năm Văn Học Việt Nam Hải Ngoại (1975-2019) - Tập 6

Tiểu thuyết của Khánh Trường

Tiểu thuyết của Khánh Trường